پاکستان با امضای بزرگترین قرارداد نظامی خود با جمهوری آذربایجان برای فروش جتهای جنگنده JF-۱۷ به ارزش ۴.۲ میلیارد دلار، نه تنها اقتصاد نظامی خود را تقویت کرد، بلکه گامی بلند به سوی تشکیل یک ائتلاف استراتژیک جدید با باکو و ترکیه برداشت. آیا این معامله، سرآغاز اتحادی قدرتمند در برابر رقبای منطقهای است؟
جمهوری آذربایجان اخیراً سفارش خود برای جنگندههای JF-۱۷ بلوک ۳ را از ۱۶ به ۴۰ فروند افزایش داده و ارزش این قرارداد به ۴.۶ میلیارد دلار رسیده است. این معامله، بزرگترین قرارداد صادرات نظامی تاریخ پاکستان محسوب میشود و روز جمعه در پلتفرم ایکس توسط دولت این کشور تأیید شد. به نظر میرسد افزایش تعداد جگنده ها احتمالن به موفقیت جنگنده های جی10 در ساقط کردن جنگده رافال هندوستان و دیدار اخیر شهباز شریف از جمهوری آذربایجان مرتبط باشد.
این قرارداد نهتنها نشاندهنده تقویت ویژه روابط دفاعی میان باکو و اسلامآباد است، بلکه جایگاه جنگنده JF-۱۷ را در بازار جهانی تسلیحات تحکیم میکند.
به گزارش سایت تابناک قرارداد اولیه در فوریه ۲۰۲۴ با ارزش ۱.۶ میلیارد دلار برای ۱۶ فروند جنگنده امضا شده بود که شامل آموزش خلبانان، تأمین مهمات، و پشتیبانی فنی بود. افزایش سفارش به ۴۰ فروند نشاندهنده اعتماد بالای آذربایجان به این پلتفرم و موفقیت پاکستان در بازاریابی تسلیحات خود است. این معامله همچنین همکاری سهجانبه میان پاکستان، آذربایجان، و ترکیه را تقویت میکند، که میتواند به ایجاد یک بلوک دفاعی غیررسمی منجر شود.
این معامله همچنین همکاری سهجانبه میان پاکستان، آذربایجان، و ترکیه را تقویت میکند، که میتواند به ایجاد یک بلوک دفاعی غیررسمی منجر شود.
JF-۱۷ جایگزین ناوگان قدیمی میگ-۲۹ و سوخو-۲۵ نیروی هوایی آذربایجان خواهد شد و به نوسازی توان هوایی این کشور کمک میکند.
تحلیلگران نظامی و اتاقهای فکر دیدگاههای متعددی درباره این قرارداد ارائه کردهاند. مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی (CSIS) این خرید را تلاشی برای کاهش وابستگی به تسلیحات روسی و تقویت روابط با پاکستان و ترکیه میداند.
جینز دیفنس، JF-۱۷ بلوک ۳ را یک جنگنده نسل ۴.۵ با قابلیت رقابت با میگ-۲۹ و سوخو-۳۰ ارزیابی میکند، اما وابستگی به موتورهای روسی را نقطه ضعف میداند.
تحلیلگران پاکستانی این قرارداد را نقطه عطفی برای صنعت دفاعی کشورشان میدانند که میتواند مشتریان جدیدی در آفریقا و آسیا جذب کند. همکاری سهجانبه پاکستان، آذربایجان، و ترکیه میتواند الگویی برای اتحادهای دفاعی آینده باشد. این قرارداد همچنین ممکن است روابط باکو با مسکو را تحت فشار قرار دهد، زیرا JF-۱۷ جایگزین جنگندههای روسی میشود.
همه چیز درباره جنگنده JF-۱۷
جنگنده JF-۱۷ تاندر، یک جنگنده چندمنظوره سبک تکموتوره است که بهطور مشترک توسط مجموعه هوافضای پاکستان (PAC) و شرکت هوانوردی چنگدو چین (CAC) توسعه یافته است.
جنگنده JF-۱۷ تاندر، یک جنگنده چندمنظوره سبک تکموتوره است که بهطور مشترک توسط مجموعه هوافضای پاکستان (PAC) و شرکت هوانوردی چنگدو چین (CAC) توسعه یافته است.
این جنگنده برای جایگزینی هواپیماهای قدیمی مانند نانچانگ کیو-۵، چنگدو جی-۷، و میراژ ۳/۵ طراحی شده و به ستون فقرات نیروی هوایی پاکستان تبدیل شده است. JF-۱۷ بلوک ۳ مجهز به موتور توربوفن Klimov RD-۹۳MA با قدرت ۸۴.۴ کیلونیوتن با پسسوز است که سرعت آن را به ۱.۶ ماخ (۱۹۱۰ کیلومتر بر ساعت) میرساند. برد رزمی این جنگنده ۸۰۰ کیلومتر و برد معبر آن با مخازن سوخت خارجی به ۲۵۰۰ کیلومتر میرسد.
این جنگنده توانایی حمل ۳۶۲۹ کیلوگرم تسلیحات شامل موشکهای هوابههوا (مانند PL-۵ و PL-۱۵)، موشکهای هوابهسطح، بمبهای هدایتشونده، و موشکهای ضدکشتی را دارد. رادار آرایه فازی فعال (AESA) مدل KLJ-۷A، سامانههای جنگ الکترونیک پیشرفته، و حسگرهای الکترواپتیکال/فروسرخ از دیگر ویژگیهای این نسخه هستند. هزینه هر فروند JF-۱۷ بلوک ۳ بین ۲۵ تا ۳۵ میلیون دلار است که در مقایسه با جنگندههای غربی مانند F-۱۶ یا رافال بسیار مقرونبهصرفه است. این جنگنده توانایی مقابله با سامانههای پدافندی مانند S-۳۰۰ را دارد، که برای آذربایجان در برابر تهدیدات منطقهای حیاتی است.
نیروی هوایی آذربایجان اکنون چه وضعیتی دارد؟
نیروی هوایی جمهوری آذربایجان، یکی از زیرمجموعههای نیروهای مسلح این کشور، در سال ۱۹۹۱ پس از استقلال از شوروی تأسیس شد و وظیفه حفاظت از حریم هوایی، پشتیبانی از نیروهای زمینی، و اجرای عملیات تهاجمی را بر عهده دارد. این نیرو با حدود ۸۰۰۰ پرسنل، ۱۰۶ هواپیمای جنگی، و ۳۲ بالگرد، شامل ناوگانی از میگ-۲۹ (۱۴ فروند)، سوخو-۲۵ (۷ فروند)، و میگ-۲۱ است که بهزودی با JF-۱۷ بلوک ۳ جایگزین میشوند.
ناوگان ترابری شامل هواپیماهای ایلیوشین Il-۷۶ و آنتونوف An-۱۲ و بالگردهای میل Mi-۲۴ و Mi-۱۷ است. پهپادهای بیرقدار TB۲ ساخت ترکیه و پهپادهای کامیکازه هاروپ ساخت اسرائیل، که در جنگ قرهباغ ۲۰۲۰ نقش کلیدی داشتند، از دیگر داراییهای این نیرو هستند. پایگاههای هوایی باکو کالا، ناسوسنایا، کیوردامیر، و گنجه امکان پوشش کامل حریم هوایی را فراهم میکنند. همکاری با ناتو، ترکیه، و اسرائیل برای آموزش خلبانان و نوسازی تجهیزات، توان این نیرو را تقویت کرده است. با این حال، بخش عمده ناوگان همچنان قدیمی است و وابستگی به تأمین خارجی و کمبود خلبانان مجرب از چالشهای اصلی هستند.
نیروهای مسلح جمهوری آذربایجان با ۸۶.۱ هزار کیلومتر مربع مساحت و ۱۰.۲ میلیون نفر جمعیت، بزرگترین کشور قفقاز جنوبی است. بودجه نظامی این کشور در سال ۲۰۱۱ حدود ۴.۴۶ میلیارد دلار بود، اما به دلیل کاهش قیمت نفت به ۲.۳-۲.۵ میلیارد دلار کاهش یافته است. نیروی زمینی با ۵۶.۸ هزار پرسنل، ۹۴۰ تنک، ۲۳۶۳ خودروی زرهی، و ۲۶۷ توپخانه خودکششی، ستون اصلی ارتش است.
قبلا گزارشهایی از همکاریهای اطلاعاتی بین سازمانهای امنیتی پاکستان و اسرائیل، بهویژه در زمان ژنرالهای نظامی مانند ضیاءالحق، مشرف و باجوا، وجود دارد.
نیروی دریایی با ۲۲۰۰ پرسنل بر حفاظت از سواحل دریای خزر تمرکز دارد. سامانههای پدافند هوایی شامل S-۷۵، S-۱۲۵، S-۲۰۰، و سامانه مدرن Barak-۸ ساخت اسرائیل هستند. درآمدهای نفت و گاز امکان سرمایهگذاری در تجهیزات نظامی را فراهم میکنند، اما کاهش این درآمدها بودجه نظامی را محدود کرده است. همکاری با ترکیه و اسرائیل، بهویژه در جنگ قرهباغ، توان نظامی این کشور را نشان داد، اما تنشهای منطقهای با ارمنستان و ایران همچنان چالش ایجاد میکند.
افزایش سفارش جنگندههای JF-۱۷ بلوک ۳ توسط جمهوری آذربایجان نشاندهنده تحولات مهم در توان نظامی این کشور و ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی است. قبلا گزارشهایی از همکاریهای اطلاعاتی بین سازمانهای امنیتی پاکستان و اسرائیل، بهویژه در زمان ژنرالهای نظامی مانند ضیاءالحق، مشرف و باجوا، وجود دارد. این همکاریها شامل تبادل اطلاعات و خرید تجهیزات جاسوسی بوده است. این قرارداد روابط استراتژیک میان پاکستان، ترکیه، و آذربایجان را تقویت میکند و میتواند تأثیرات بلندمدتی در منطقه داشته باشد.
About the Author
