در مقالهای در روزنامهی نیویورک تایمز، توماس فریدمن، نویسنده و تحلیلگر آمریکایی حامی اسرائیل، یک دیدگاه همزمان خوشبینانه و محتاطانه نسبت به تلاشهای تحت رهبری رئیسجمهور دونالد ترامپ برای توقف جنگ در غزه ارائه کرده است.
طرح ترامپ شروع کار است
فریدمن معتقد است که موفقیت فاز اول طرح ترامپ، که شامل آتشبس و تبادل اسرا و بازداشتشدگان است، شایستهی تمجید جهانی است. این امر سه دلیل عمده دارد که ممکن است بر آینده خاورمیانه و ایالات متحده تأثیر بگذارد:
- تلاش دیپلماتیک فوقالعاده: از نظر نویسنده، رسیدن به این نقطه نیازمند تلاش دیپلماتیک خارقالعادهای در منطقهای بسیار پیچیده بود. ترامپ و تیمش باید همزمان اعتماد چندین طرف یعنی اسرائیل، جنبش مقاومت اسلامی (حماس)، قطر، ترکیه، عربستان سعودی، مصر، امارات و تشکیلات خودگردان فلسطین را جلب میکردند.
- آغاز یک طرح چندمرحلهای: دلیل دوم – به گفتهی فریدمن – این است که این گام تنها آغاز یک طرح صلح چندمرحلهای است که اجرای واقعی آن بسیار دشوارتر خواهد بود. نویسنده توضیح میدهد که دولت ترامپ ملزم به نظارت بر خلع سلاح حماس، تشکیل یک نیروی امنیتی چندملیتی برای پر کردن خلأ ناشی از خروج اسرائیل، بازسازی کامل غزه ویران شده، و تأسیس یک دولت انتقالی برای ادارهی این باریکه است.
او بر این باور است که موفقیت کامل این طرح نیازمند مشارکت دائمی ترامپ در طول دورهی ریاست جمهوریاش است و به رئیسجمهور آمریکا هشدار میدهد که در این مورد که “جنگ در غزه را پایان داده و صلح ابدی برقرار کرده” اغراق نکند، زیرا این ممکن است نشاندهندهی سوءبرآورد از حجم چالشهای پیش رو باشد.
با این حال، نویسنده بار دیگر تأکید میکند که موفقیت این پروژه تا انتها میتواند بار دیگر دریچهای به روی راهحل دو دولتی باز کند، آنهم در چارچوب فرمولی جدید که نظارت فلسطینی، عربی و بینالمللی را برای آینده غزه در بر میگیرد و شاید بعداً به کرانه باختری نیز گسترش یابد.
- امید به صلح در آمریکا: دلیل سوم که باعث میشود فریدمن آرزو کند اعتبار مهندسی این طرح صلح به ترامپ نسبت داده شود، – به گفتهی او – ربطی به خاورمیانه ندارد، بلکه ناشی از امیدی “شاید واهی” است که این موفقیت او را برای ایجاد صلح در آمریکا نیز الهام بخشد.
تحلیل سبک مذاکره ترامپ و انتقاد از او
نویسنده معتقد است که طرح ترامپ نمونهی جدیدی برای حل مناقشه است، مبتنی بر این واقعیت که اسرائیلیها و فلسطینیها پس از فروپاشی اعتماد دیگر توانایی دستیابی به صلح به تنهایی را از دست دادهاند و دستیابی به ثبات نیازمند تضمینهای دائمی از سوی ایالات متحده و کشورهای عربی است.
فریدمن سبک غیرسنتیِ ترامپ در مذاکره را تحلیل میکند که بر عملگرایی صرف و بیتفاوتی نسبت به ارزشهای اخلاقی استوار است. از نظر او، ترامپ به طبقهبندی رژیمها یا پاسخگویی آنها در قبال سوابق حقوقیشان اهمیتی نمیدهد، بلکه تنها بر نتایج تمرکز میکند.
از نظر نتایج، فریدمن میبیند که هم حماس و هم بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که در دادگاه کیفری بینالمللی به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت تحت تعقیب است، این توافق را به عنوان دستاوردی برای خود مطرح خواهند کرد، اگرچه هیچکدام به آنچه میخواستند نرسیدهاند.
نتانیاهو بازنده شد
از نظر این نویسندهی آمریکایی، نتانیاهو پس از تکیه کامل به ترامپ و از دست دادن تمام متحدان دیگرش، شرطبندی خود را باخت. هنگامی که ترامپ – تحت فشار عربها و اروپاییها – طرح خود را به سمت مسیر صلح واقعی هدایت کرد که مانع از الحاق غزه یا کرانه باختری میشود، نتانیاهو دیگر هیچ اهرم فشاری نداشت.
نویسنده به گیدئون گِرنستاین، کارشناس اسرائیلی استناد میکند که طرح 20 مادهای ترامپ را “فرصتی محوری برای احیای اصول اساسی که دیپلماسی از زمان توافقنامه کمپ دیوید بر آن بنا شده است” توصیف کرد. به گفتهی او، این طرح بر عدم مشروعیت الحاق یکجانبه مجدداً تأکید کرده و افق سیاسی برای تعیین سرنوشت و جدایی سیاسی از اسرائیل را برای فلسطینیان فراهم میکند.
تمجید از سبک ترامپ و هشدار نهایی
اگرچه نویسنده در مقالات قبلی خود معمولاً انتقادات تندی به رئیسجمهور آمریکا وارد میکرد، این بار با توصیف شیوهی مذاکرهی وی به “منحصر به فرد”، ستود.
فریدمن از این هم فراتر میرود و اگر “تمام مراحل طرح در بازسازی راهی به سوی صلح فلسطینی-اسرائیلی موفق شود“ ترامپ را شایستهی دریافت جایزه صلح نوبل میداند. (مقاله قبل از اعلام ماریا کورینا ماچادو از ونزوئلا به عنوان برندهی جایزه صلح نوبل نوشته شده است).
در سطح داخلی، فریدمن امیدوار است که تجربهی ترامپ در غزه، الهامبخش تغییر رفتار سیاسی او در داخل ایالات متحده شود و از او میخواهد که همانطور که در خاورمیانه به دنبال صلح است، در آمریکا نیز صلح ایجاد کند.
نویسنده از تمایل ترامپ به ایجاد تفرقه و تحریک علیه مخالفانش انتقاد میکند و پیشنهاد میدهد که رهبران حزب دموکرات را به یک جلسه مصالحه در استراحتگاه کمپ دیوید برای امضای “پیمان صلح آمریکایی-آمریکایی“ دعوت کند، با این تأکید که موفقیتاش در این امر، او را محبوبتر و محترمتر خواهد ساخت.
توماس فریدمن خطاب به رئیسجمهور میگوید” “اما اگر به ایفای نقش متحدکننده در خاورمیانه و تفرقهافکن در آمریکا ادامه دهی، طرح غزه به حاشیهای در یک کارنامهی شکستخوردهی ریاست جمهوری تبدیل خواهد شد.”
درباره نویسنده
