نویسنده: امیر دفتری
منیع: نیوزویک
۶ اکتبر ۲۰۲۵
—————-
افشاگریهای منتسب به شرکت دولتی تسلیحاتی روسیه «روستک» (Rostec) نشان میدهد که ایران ممکن است در آستانهٔ امضای توافقی تاریخی با مسکو برای خرید دهها فروند جنگندهٔ پیشرفتهٔ سوخو–۳۵ (Su-35) باشد—معاملهای که در صورت تأیید، میتواند به یکی از بزرگترین صادرات تسلیحاتی روسیه از زمان تهاجمش به اوکراین بدل شود.
بر اساس اسنادی که اخیراً بهصورت آنلاین منتشر شده، تهران قصد دارد ۴۸ فروند جنگندهٔ سوخو–۳۵ خریداری کند. این اقدام در صورت تحقق، نیروی هوایی فرسودهٔ ایران را بهطور چشمگیری نوسازی کرده و همکاریهای نظامی میان تهران و مسکو را در زمانی تعمیق خواهد داد که ایران با تشدید تنشها با ایالات متحده و اسرائیل روبهرو است و روسیه نیز همچنان در برابر غرب ایستاده است.
-چرا این موضوع مهم است
احتمال این معامله در پی جنگ ۱۲ روزهٔ ایران و اسرائیل و حملات هوایی ایالات متحده به تأسیسات هستهای ایران مطرح شده است—رویدادهایی که ضعف نیروی هوایی سالخوردهٔ تهران را آشکار ساخت. خرید جنگندههای مدرن سوخو–۳۵ میتواند توان بازدارندگی ایران را در برابر حملات آینده و دفاع از مراکز حیاتی کشور بهطور چشمگیری افزایش دهد.
در صورت تأیید، این معامله نهتنها جایگاه نظامی ایران را در منطقه تقویت خواهد کرد، بلکه نزدیکی بیشتر دو کشور تحت تحریم—ایران و روسیه—را نیز به نمایش میگذارد. برای مسکو، چنین قراردادی یک دستاورد صادراتی حیاتی بهشمار میرود، بهویژه در زمانی که اقتصاد و صنایع دفاعی آن زیر فشار تحریمها و نیازهای جنگ اوکراین قرار دارد.
-آنچه باید بدانید
بر اساس گزارشها، اسناد منسوب به «روستک» در ۲ اکتوبر توسط گروه هکری موسوم به بلک میرر (Black Mirror) افشا شده است. این بسته شامل بیش از ۳۰۰ سند داخلی است که جزئیات قراردادهای صادراتی، قیمتگذاری و جدول زمانبندی تحویل را در بر دارد.
تصاویر و برشهایی از این اسناد در شبکههای اجتماعی «ایکس (X)»، «تلگرام» و محافل تحلیلگر OSINT (اطلاعات منبع باز) دستبدست میشود. رسانههای نظامی از جمله Army Recognition و Defence Security Asia گزارش دادهاند که در این اسناد، کُد مشتری ۳۶۴ به ایران اشاره دارد، که بیانگر سفارش احتمالی ۴۸ فروند جنگندهٔ چندمنظورهٔ سوخو–۳۵ است.
بر اساس این اطلاعات، قرارداد شامل بستههای پیشرفتهٔ جنگ الکترونیک و اویونیک ساخت شرکت KRET (زیرمجموعهٔ اصلی روستک) است. در یکی از اسناد با عنوان «کُد ۳۶۴» ارزش برنامه ۶۸۶ میلیون دالر ذکر شده و زمان تحویل در چند مرحله طی ۱۶ تا ۴۸ ماه برنامهریزی گردیده است—به این معنی که نخستین دسته ممکن است در سال ۲۰۲۶ تحویل شود و آخرین گروه تا ۲۰۲۸.
این بسته شامل سیستم های جنگ الکترونیک Khibiny-M برای افزایش توان دفاعی و مقابلهای جنگندهها نیز میباشد.
هرچند اصالت اسناد هنوز تأیید نشده، اما نشریهٔ Army Recognition نوشته است که قالببندی و واژهگزینی اسناد، با سبک واقعی مدارک «روستک» تطبیق دارد.
-تواناییهای جنگندهٔ سوخو–۳۵
سوخو–۳۵ یک جنگندهٔ دوانجنهٔ چندمنظوره با سیستمی رانش برداری (thrust vectoring) است که مانورپذیری فوقالعادهای دارد. این جنگنده به رادار Irbis-E مجهز است، میتواند اهداف متعدد را بهطور همزمان رهگیری کند و تا ۸ تُن بمب و راکت حمل نماید.
سوخو–۳۵ برای رقابت با جنگندههای مدرن غربی نسل چهار و چهارونیم مانند F-15E Strike Eagle، F/A-18E/F Super Hornet و Eurofighter Typhoon طراحی شده و یکی از ستونهای اصلی توان هوایی روسیه و صادرات دفاعی آن محسوب میشود.
-روابط ایران و روسیه
ماه گذشته، ایران یک دسته جنگندهٔ MiG-29 از روسیه دریافت کرد تا توان هوایی خود را تقویت کند. این معاملات همزمان است با امضای پیمان مشارکت راهبردی جامع ایران و روسیه که در اوایل سال روان میان ولادیمیر پوتین و رئیسجمهور ایران، مسعود پزشکیان، امضا شد و از ماه جاری میلادی اجرایی گردیده است. این پیمان روابط دوجانبه را در حوزههای دفاعی، انرژی و اقتصادی گسترش میدهد.
-نقش الجزایر
در بخشی دیگر از اسناد افشاشده با عنوان کُد ۰۱۲، نام الجزایر بهعنوان خریدار احتمالی ذکر شده است. طبق این سند، الجزایر قصد خرید ۱۲ فروند جنگندهٔ پنهانکار Su-57E و کیتهای پشتیبانی Su-34 به ارزش ۴۱۴ میلیون دالر را دارد. در صورت تأیید، الجزایر نخستین کشور آفریقایی خواهد بود که جنگندههای نسل پنجم را در اختیار میگیرد و توان بازدارندگی خود را در مدیترانهٔ غربی بهشدت تقویت میکند.
-چالشهای صادراتی روسیه
این تحویلها در شرایطی صورت میگیرد که صادرات تسلیحات روسیه در سالهای اخیر کاهش چشمگیری یافته است. طبق گزارش «بنیاد جیمزتاون» مستقر در واشنگتن، صادرات تسلیحاتی روسیه میان سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ حدود ۹۲ درصد کاهش یافته و اکنون تنها با شمار محدودی از خریداران فعال مواجه است.
با تمرکز صنایع نظامی روسیه بر جنگ اوکراین، قراردادهایی مانند همین توافقهای احتمالی با ایران و الجزایر برای حفظ توان صادراتی مسکو حیاتی بهشمار میرود.
-گام بعدی چیست؟
تا کنون هیچیک از دولتهای ایران یا روسیه معاملهٔ سوخو–۳۵ را رسماً تأیید نکردهاند. اما در صورت صحت، این توافق میتواند موازنهٔ قدرت هوایی در خاورمیانه را تغییر دهد، توان دفاعی ایران را در برابر ایالات متحده و اسرائیل افزایش بخشد و فصل تازهای را در همکاری راهبردی میان تهران و مسکو رقم بزند.
درباره نویسنده
